8.1. Zastosowanie nowych standardów, zmian do standardów oraz interpretacji

W ocenie Zarządu standard MSSF 16 Leasing ma istotny wpływ na stosowaną dotychczas politykę rachunkowości:

MSSF 16 Leasing

Data wejścia w życie w UE – okresy roczne rozpoczynające się 1 stycznia 2019 lub po tej dacie.

Zgodnie z MSSF 16 Leasing leasingobiorca ujmuje prawo do użytkowania składnika aktywów oraz zobowiązanie z tytułu leasingu. Prawo do użytkowania składnika aktywów jest traktowane podobnie jak inne aktywa niefinansowe i odpowiednio amortyzowane. Zobowiązania z tytułu leasingu wycenia się początkowo w wartości bieżącej opłat leasingowych płatnych w okresie leasingu, zdyskontowanej o stopę zawartą w leasingu, jeżeli jej ustalenie jest możliwe. Jeżeli nie można określić tej stopy, leasingobiorca stosuje krańcową stopę procentową. Określenie okresu leasingu zgodnie z MSSF 16 Leasing wymaga oceny, która nie była wcześniej wymagana dla leasingu operacyjnego, gdyż nie powodowała zmiany sposobu ujęcia wydatków w sprawozdaniu finansowym. Zmienne płatności leasingowe powinny zostać uwzględnione przy ustalaniu opłat leasingowych, w przypadku gdy ich zmienność zależy od indeksu lub stopy procentowej lub gdy w swojej istocie są płatnościami stałymi.

W odniesieniu do klasyfikacji leasingu u leasingodawców, przeprowadza się ją tak samo jak zgodnie z MSR 17 Leasing – tj. jako leasing operacyjny lub finansowy.

Wpływ na skonsolidowane sprawozdanie finansowe

Grupa zdecydowała się na zastosowanie zmodyfikowanego podejścia retrospektywnego wraz z zastosowaniem praktycznych rozwiązań dopuszczonych do zastosowania przez MSSF 16 Leasing, tj. z łącznym efektem pierwszego zastosowania standardu ujętym na dzień 1 stycznia 2019 roku. Zgodnie z dopuszczoną przez standard możliwością, Grupa zrezygnowała z przekształcenia danych porównywalnych. Dane na dzień 31 grudnia 2018 roku zostały sporządzone w oparciu o MSR 17 Leasing, KIMSF 4 Ustalenie, czy umowa zawiera leasing oraz SKI 15 Leasing operacyjny – specjalne oferty promocyjne.

Na dzień 1 stycznia 2019 roku Grupa ujęła składniki aktywów z tytułu praw do użytkowania w kwocie równej zobowiązaniu z tytułu leasingu w wartości bieżącej pozostałych opłat leasingowych, zdyskontowanych poprzez zastosowanie krańcowej stopy procentowej skorygowanej o kwoty wszelkich przedpłat lub naliczonych opłat leasingowych odnoszących się do tego leasingu, ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej bezpośrednio sprzed dnia pierwszego zastosowania.

Grupa stosuje podejście portfelowe do leasingów o podobnych cechach, dotyczących jednolitych aktywów, wykorzystywanych w podobny sposób. Rozliczając umowy leasingu metodą portfelową Grupa stosuje szacunki i założenia odpowiadające rozmiarowi i składowi posiadanego portfela, w tym w postaci szacunku średniego ważonego okresu trwania leasingu. Grupa stosuje podejście portfelowe w szczególności dla umów najmu, dzierżawy i innych umów spełniających kryteria uznania za leasing dotyczących pomieszczeń i gruntów dla celów montażu infrastruktury cieplnej i elektroenergetycznej. W zakresie umów i relacji biznesowych zidentyfikowanych jako umowy spełniające warunki MSSF 16 Leasing Grupa przyjmuje dla umów zawartych na czas nieokreślony okres trwania leasingu zbieżny z okresem ekonomicznego użytkowania związanych z prawem do użytkowania aktywów.

Przeprowadzona analiza wpływu MSSF 16 Leasing na stosowane zasady rachunkowości wykazała, iż dla Grupy istotna jest zmiana polegająca na konieczności ujęcia w sprawozdaniu finansowym składników aktywów z tytułu praw do użytkowania i zobowiązań z tytułu leasingu w przypadku umów leasingu klasyfikowanych dotychczas (do 31 grudnia 2018 roku) jako leasing operacyjny, z których kluczowe obszary stanowią prawa wieczystego użytkowania gruntów oraz umowy najmu i dzierżawy pod zabudowę węzłów ciepłowniczych i pod stacje transformatorowe, a także umowy najmu, dzierżawy, użytkowania, służebności oraz inne umowy nienazwane dotyczące części gruntów pod infrastrukturę liniową oraz decyzje dotyczące umieszczenia urządzenia w pasie drogi publicznej. Analiza obejmowała w szczególności przegląd zawartych przez Grupę umów pod kątem ich identyfikacji jako umów leasingowych, w tym w szczególności identyfikację składnika aktywów, weryfikację sprawowania kontroli nad jego użytkowaniem, ustalenie okresu leasingu jak również sporządzenie metodyki wyznaczania krańcowej stopy procentowej.

Grupa zdecydowała, że aktywa z tytułu praw do użytkowania prezentowane są w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oddzielnie od innych aktywów. Zobowiązania z tytułu leasingu prezentowane są w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji zobowiązań z tytułu zadłużenia, łącznie z innymi tytułami dotychczas ujmowanymi w tej pozycji. W dniu pierwszego zastosowania MSSF 16 Leasing Grupa ujęła składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania dotyczący: prawa wieczystego użytkowania gruntów, umów najmu i dzierżawy pod zabudowę węzłów ciepłowniczych i pod stacje transformatorowe, służebności oraz nakładów na służebności nie oddanych do użytkowania a także umów najmu, dzierżawy, użytkowania oraz innych umów nienazwanych dotyczących części gruntów pod infrastrukturę liniową oraz decyzji dotyczących umieszczenia urządzenia w pasie drogi publicznej, spełniających warunki MSSF 16 Leasing w kwocie równej zobowiązaniu z tego tytułu, skorygowanej o kwoty odnoszące się do tych aktywów, ujęte w sprawozdaniu z sytuacji finansowej bezpośrednio sprzed dnia pierwszego zastosowania. W związku z powyższym Grupa zreklasyfikowała kwotę  825 307 tysięcy złotych z pozostałych aktywów niematerialnych do praw do użytkowania aktywów.

Wpływ zastosowania MSSF 16 Leasing na dzień 1 stycznia 2019 roku

Podział aktywów użytkowanych na podstawie umowy leasingu na poszczególne grupy przestawiono szerzej w nocie 20 niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego.

Ujęte przez Grupę w niniejszym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym składniki aktywów z tytułu praw do użytkowania oraz zobowiązania z tytułu leasingu na dzień pierwszego zastosowania standardu w kwocie 918 115 tysięcy złotych wzrosły o kwotę 304 721 tysięcy złotych w stosunku do kwoty wykazanej przez Grupę w śródrocznym skróconym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za okres dziewięciu miesięcy zakończony dnia 30 września 2019 roku. Powyższe ma związek z faktem, iż w czerwcu 2019 roku Komitet ds. Interpretacji MSSF wydał podsumowanie decyzji podjętych na publicznych posiedzeniach dotyczących interpretacji m.in. w zakresie kwestii prawa do podziemnych części gruntu. W efekcie decyzji Komitetu ds. Interpretacji MSSF, Grupa TAURON zdecydowała o przeprowadzeniu dodatkowych analiz względem wybranych grup umów, pod kątem określenia, czy wchodzą one w zakres MSSF 16 Leasing, w kontekście konkluzji przyjętych przez Komitet ds. Interpretacji MSSF.  Umowy te obejmują w szczególności umowy najmu, dzierżawy, użytkowania, służebności, inne umowy nienazwane dotyczące części gruntów pod infrastrukturę liniową, decyzje dotyczące umieszczenia urządzenia w pasie drogi publicznej, umowy na umieszczenie urządzeń w pasie drogi wewnętrznej oraz służebności przesyłu i inne umowy z Lasami Państwowymi mające tę samą treść ekonomiczną. W rezultacie przeprowadzonych prac Grupa stwierdziła, że powyższe umowy stanowią leasing w rozumieniu MSSF 16 Leasing.

Uzgodnienie kwot przyszłych minimalnych opłat z tytułu leasingu operacyjnego zgodnie z MSR 17 Leasing na dzień 31 grudnia 2018 roku z zobowiązaniami z tytułu leasingu zgodnie z MSSF 16 Leasing na dzień 1 stycznia 2019 roku:

Podział zobowiązań z tytułu leasingu na dzień 1 stycznia 2019 roku według okresów spłaty

Do kalkulacji zobowiązań z tytułu leasingu ujętych w skonsolidowanym sprawozdaniu z sytuacji finansowej w dniu pierwszego zastosowania MSSF 16 Leasing Grupa zastosowała krańcowe stopy procentowe kształtujące się w przedziale od 4,18% do 10,22%.

Średnioważone stopy procentowane zastosowane dla poszczególnych segmentów prezentuje tabela poniżej:

Grupa zastosowała następujące praktyczne rozwiązania z dniem pierwszego zastosowania MSSF 16 Leasing, tj. na dzień 1 stycznia 2019 roku:

• standard MSSF 16 Leasing zastosowano tylko do umów, które nie są zakończone na dzień jego pierwszego zastosowania,
• przyjęto pojedynczą stopę dyskontową do portfela leasingów o podobnych cechach,
• nie zastosowano wymogów MSSF 16 Leasing do umów leasingowych, których okres leasingu kończy się w ciągu 12 miesięcy od dnia pierwszego zastosowania,
• nie uwzględniono początkowych kosztów bezpośrednich w wycenie składników aktywów z tytułu prawa do użytkowania,
• wykorzystano wiedzę w zakresie obowiązujących umów leasingu, dotyczącą w szczególności wykorzystania określonej w umowie opcji przedłużenia leasingu lub opcji wypowiedzenia leasingu,
• w przypadku, gdy nie jest możliwe wyodrębnienie składnika nieleasingowego dla klasy bazowego składnika aktywów, jako pojedynczy element leasingowy ujęto zarówno elementy leasingowe, jak i elementy nieleasingowe,
• zdecydowano o stosowaniu wymogów MSSF 16 Leasing do leasingu aktywów niematerialnych, innych niż wynikające z umów licencyjnych objętych zakresem MSR 38 Aktywa niematerialne,
• zdecydowano o nie stosowaniu MSSF 16 Leasing w odniesieniu do leasingów, których bazowy składnik aktywów ma wartość nieprzekraczającą 20 tysięcy złotych i nie dotyczy prawa wieczystego użytkowania gruntów.

W ocenie Zarządu wprowadzenie następujących zmian do standardów oraz interpretacji nie miało istotnego wpływu na stosowaną dotychczas politykę rachunkowości: