Perspektywa krótkoterminowa
W perspektywie krótkoterminowej w obszarze regulacji przewidujemy przede wszystkim:
- Na szczeblu UE będą procedowane zmiany regulacyjne związanych z „Europejskim Zielonym Ładem”. W pierwszej kolejności będą realizowane inicjatywy związane z Prawem klimatycznym, mechanizmem sprawiedliwej transformacji oraz analizą celu redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. KE, część Państw Członkowskich oraz ugrupowań w Parlamencie Europejskim domaga się podniesienia celu redukcji CO2 na 2030 rok do 50-55%, co wskazuje na pogłębienie trendu dekarbonizacji sektora energetycznego.
- Implementację regulacji w ramach pakietu „Czysta Energia dla Wszystkich Europejczyków”. Implementacja rozporządzeń i dyrektyw w ramach pakietu będzie przebiegać przy wsparciu instytucji unijnych, a w wybranych elementach będzie przez te instytucje analizowana (m.in. w czerwcu 2020 r. Komisja Europejska planuje publikację materiału podsumowującego cele państw członkowskich w ramach Krajowych planów na rzecz energii i klimatu).
- Na szczeblu krajowym należy się spodziewać procedowania przepisów implementujących do polskiego porządku prawnego dyrektywę o odnawialnych źródłach energii, dyrektywę o efektywności energetycznej, dyrektywę i rozporządzenie o wspólnym rynku energii oraz dyrektywę ETS. Zmieniane będą ustawa o odnawialnych źródłach energii, ustawa o efektywności energetycznej, ustawa Prawo energetyczne oraz ustawa o rynku mocy (implementacja limitu 550).
- Trwają prace nad zmianą Prawa energetycznego, min. w zakresie wdrożenia inteligentnego opomiarowania oraz zasad funkcjonowania Operatorów Systemów Dystrybucyjnych.
- W obszarze odnawialnych źródeł energii, oprócz nowelizacji ustawy OZE, należy spodziewać się zakończenia prac nad ustawą o promocji morskiej energetyki wiatrowej oraz wydania rozporządzenia określającego poziom obowiązku OZE na 2021 rok.
- Prace nad budżetem Unii Europejskiej w perspektywie 2021-2027 r. (Wieloletnie Ramy Finansowe). Budżet UE na lata 2021-2027 r. obejmuje mechanizmy bezpośrednio (Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji) i pośrednio (m.in. polityka spójności czy rozwoju regionalnego) związane z sektorem energetyki. Na szczeblu krajowym konieczne będzie również przygotowanie całego systemu wydatkowania środków UE, min. poprzez przygotowanie i uzgodnienie z Komisją Europejską nowych Programów Operacyjnych.
- W 2020 r. należy się spodziewać uzgodnienia z Komisją Europejską Krajowego Planu na rzecz energii i klimatu na lata 2021-2030, oraz dalszych prac i zatwierdzenia przez Rząd projektu Polityki energetycznej Polski do 2040 roku. Treść tych dwóch dokumentów ustali ramy strategiczne dla sektora energetyki w perspektywie średnio i długoterminowej.
Perspektywa średnio i długoterminowa
Zakładamy, że regulacje unijne będą ukierunkowane na kontynuowanie procesu dekarbonizacji wynikającej z uzgodnień związanych z reformą systemu EU ETS, strategią długoterminową do 2050 r. oraz porozumienia paryskiego. Działania Unii Europejskiej w obszarze regulacji wpisują się w światowe trendy w dziedzinie energetyki, do których zaliczamy m.in.:
- przeciwdziałanie zmianom klimatu, w szczególności poprzez ograniczenie emisji gazów cieplarnianych,
- rozwój technologii odnawialnych źródeł energii, w tym nowych paliw dla transportu,
- rozwój magazynowania energii,
- digitalizację gospodarki, w tym rozwój rynku związanego z technologiami „smart”,
- ograniczenie udziału paliw konwencjonalnych,
- rozwój rozproszonej energetyki prosumenckiej,
- wzrost efektywności energetycznej.
W perspektywie średnio i długoterminowej polityka klimatyczna i energetyczna UE skupiać się będzie na realizacji celu neutralności klimatycznej do 2050 r. na poziomie unijnym. Ponadto, kontynuowane będą działania związane z integracją systemów elektroenergetycznych wewnątrz wspólnoty, budową wspólnego rynku energii oraz dywersyfikacją źródeł wytwarzania i dostaw energii elektrycznej.
UE, w ramach pakietu regulacji „Czysta Energia dla Wszystkich Europejczyków”, zobowiązała się do realizacji celów związanych m.in. z ograniczeniem emisji CO2, ze zwiększeniem udziału odnawialnych źródeł oraz zwiększeniem efektywności energetycznej do 2030 r. Państwa członkowskie są aktualnie na etapie implementacji tego pakietu.
W grudniu 2019 r. Komisja Europejska opublikowała „Europejski Zielony Ład” – mapę drogową dochodzenia krajów UE do neutralności klimatycznej. Realizacja celu wiąże się z potrzebą przyjęcia nowych ram prawnych oraz utworzenia dodatkowych mechanizmów (m.in. finansowych), umożliwiających transformację. Należy jednak zaznaczyć, że Polska jako jedyny kraj UE zastrzegła podczas szczytu unijnego w grudniu 2019 r., że nie jest w stanie na ten moment przyjąć celu neutralności do 2050 r. Instytucje unijne mają wrócić do dialogu z Polską w czerwcu 2020 r. Zgodnie z treścią komunikatu, KE planuje w ramach „Europejskiego Zielonego Ładu” m.in.:
- przyjęcie regulacji związanych bezpośrednio z realizacją celu neutralności klimatycznej – tzw. Prawo klimatyczne,
- wprowadzenie finansowanego mechanizmu wsparcia sprawiedliwej transformacji,
- analizę celu redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r.,
- rewizję dyrektywy opodatkowania energii,
- wprowadzenie mechanizmu CBAM („Carbon border adjustment mechanism”) dla wybranych sektorów,
- ocenę Krajowych planów na rzecz energii i klimatu.
Regulacje krajowe w średnim i długim okresie będą w dużej mierze wynikały z regulacji UE. W związku z tym możemy się spodziewać wprowadzenia mechanizmów nakierowanych na ewolucję gospodarki i sektora energetycznego w kierunku niskoemisyjnym oraz budowę wewnętrznego rynku energii w UE.
